Το παρόν έργο έχει ως αντικείμενο αφ’ ενός το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο προστασίας των δασών στο πλαίσιο μιας διατομεακής θεώρησης και αφ’ ετέρου την καταγραφή της έκτασης της καταστροφής του δασικού πλούτου της χώρας μας από τις άνευ προηγουμένου δασικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007 κυρίως, αλλά και του 2009, των αιτίων και συνεπειών, αλλά και των προσπαθειών ανάταξης των βλαβών στις πληγείσες περιοχές. Απώτερος στόχος του έργου είναι η παροχή στον αναγνώστη ενός μέσου που θα συμβάλει στη διαμόρφωση των δικών του εκτιμήσεων ως προς την αποτελεσματικότητα του γενικότερου ισχύοντος νομικού πλαισίου προστασίας των δασών όσον αφορά εν προκειμένω το ειδικότερο φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών, αλλά και ως προς τους γενεσιουργούς παράγοντες και τις ενδεικνυόμενες μεθόδους αντιμετώπισης αυτής της τρομακτικής μορφής οικολογικής καταστροφής.

Το έργο αποτελεί επιστημονικό πόνημα της Ομάδας Νέων του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ) και καταδεικνύει πώς ο συνδυασμός έλλειψης οργάνωσης, πολιτικής βούλησης και αποτελεσματικότητας, καθιστά συχνά αδρανείς τους προβλεπόμενους από το σχετικό νομικό πλαίσιο μηχανισμούς και ενισχύει τις ατέλειες και τα κενά του έχοντας ως αποτέλεσμα την καταστροφή ενός απίστευτης αξίας και ομορφιάς δασικού πλούτου, όπως αυτός που χάθηκε στις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές που διερευνά το έργο. Η ενδελεχής έρευνα της Ομάδας Νέων ΙΜΔΑ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η κατίσχυση πάσης φύσεως ιδιωτικών συμφερόντων επί του δημοσίου, του κοινού συμφέροντος, η οποία συντείνει σε μία συχνότατα παρατηρούμενη τελική αδυναμία αποτελεσματικής αντιμετώπισης του φαινομένου, αναδεικνύει ένα κρίσιμο δεδομένο, το οποίο αποτελεί τη βάση που τροφοδοτεί όλες τις υπόλοιπες παθογένειες: πρόκειται για τη γενικότερη αδιαφορία, ή ενδεχομένως και περιφρόνηση, για κάθε τι το κοινό ή, γενικότερα, για κάθε τι που υπηρετεί την κοινωνία ως σύνολο. Το δεδομένο αυτό, που αποτελεί την πλέον χαρακτηριστική ένδειξη μίας προϊούσας διάρρηξης του κοινωνικού ιστού, θα πρέπει να προβληματίσει περισσότερο από κάθε άλλο το αναγνωστικό κοινό.

Το έργο αναλύει σε ένα πρώτο στάδιο το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό νομικό πλαίσιο προστασίας των δασών, περιλαμβάνοντας τα νομικώς δεσμευτικά και μη δεσμευτικά κείμενα, θεμελιώδεις μηχανισμούς του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής (REDD, Ενδέκατη Διάσκεψη των Μερών, Σχέδιο Δράσης Μπαλί, αποτελέσματα Κοπεγχάγης, REDD Plus, Συμφωνία για την περίοδο μετά το 2012), τα σχετικά με τη δράση διεθνών περιφερειακών Οργανισμών (Συμβούλιο της Ευρώπης, Υπουργική Διάσκεψη για την προστασία των δασών στην Ευρώπη).

Όσον αφορά το ευρωπαϊκό δικαιικό πλαίσιο προστασίας των δασών, αναλύονται η Δασική Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τα Δάση (Ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 1998 για μία δασική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τα δάση, Πράσινη Βίβλος για την προστασία των δασών), οι διαστάσεις της προστασίας των δασών στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και της Ευρωπαϊκής πολιτικής περιβάλλοντος, καθώς και οι Κανονισμοί 3528/1986 για την προστασία των δασών στην Κοινότητα από την ατμοσφαιρική ρύπανση, 3529/1986 σχετικά με την προστασία των δασών στην Κοινότητα από τις πυρκαγιές, 2158/1992 για την πυροπροστασία των κοινοτικών δασών, 2152/2003 για την παρακολούθηση των δασών και των περιβαλλοντικών αλληλεπιδράσεων στην Κοινότητα – «Έμφαση στα δάση» και 614/2007 σχετικά με το χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον (LIFE+). Τέλος, στο οικείο κεφάλαιο ακολουθούν τα σχετικά με την προστασία των δασών στο πλαίσιο του δικτύου Natura 2000 και την προστασία των δασών στο πλαίσιο του Κανονισμού 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.

Περαιτέρω παρουσιάζεται το εθνικό νομικό πλαίσιο προστασίας των δασών, όπου αναλύονται τα σχετικά με την προστασία του δασικού περιβάλλοντος κατά το Δημόσιο Δίκαιο, η έννοια του δάσους και η θέση της σε εφαρμογή στο πλαίσιο των διοικητικών διαδικασιών χαρακτηρισμού και αναδάσωσης, τα μέσα προστασίας του δασικού περιβάλλοντος σε επίπεδο πρόληψης, καταστολής και αποκατάστασης του δασικού οικοσυστήματος και η προστασία του δασικού περιβάλλοντος κατά το Αστικό και Ποινικό Δίκαιο με ιδιαίτερη αναφορά στα εγκλήματα του εμπρησμού δάσους ή δασικής εκτάσεως (άρθ. 265-266 ΠΚ).

Ακολουθεί η παράθεση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, όπου αναλύονται τα αίτια, οι συνέπειες και οι προσπάθειες αποκατάστασης του δασικού περιβάλλοντος από τις δασικές πυρκαγιές που έλαβαν χώρα το 2007 και 2009 στους Νομούς Αρκαδίας, Αττικής, Αχαΐας, Ευβοίας, Ηλείας, Κορινθίας, Λακωνίας, Μεσσηνίας, Θεσσαλίας καθώς και στις λοιπές πυρόπληκτες κατά τις ως άνω περιόδους περιοχές της χώρας μας. Το έργο πλαισιώνεται από μία ξεχωριστή αφηγηματική μαρτυρία, που δίνει γλαφυρά το στίγμα της «Εγκατάλειψης» των μαρτυρικών περιοχών και ολοκληρώνεται με το Ψήφισμα με προτάσεις για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών της Ομάδας Νέων ΙΜΔΑ.