“O Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ο πιο μεγάλος ειδικός φυσικός επιστήμονας στον κόσμο όλο για την ατομική ενέργεια. Επρόκειτο όχι απλώς για εξαιρετικό επιστήμονα σε θέματα φυσικής, αλλά για ένα κυριολεκτικά σπάνιο φαινόμενο ανθρώπου γενικής μόρφωσης και συγχρόνως φιλοκοινωνικών αισθημάτων. 

Υπήρξε μεγάλος ανθρωπιστής που όμως παρά την προσπάθεια του, δεν κατάφερε να επιτύχει την αποφυγή της χρήσης μιας βόμβας ουρανίου.

Αν και Γερμανικής καταγωγής (συγκεκριμένα Γερμανοεβραίος), όταν οι Γερμανοί άρχισαν να ετοιμάζουν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την πυρκαγιά του Ράιχσταγκ, της Γερμανικής Βουλής, και για να αποφύγει την πίεση και την συμμετοχή του, σκέφτηκε να ζητήσει από την αμερικανική κυβέρνηση να τον κάνουν Αμερικανό πολίτη. Πίστευε πως η Αμερική ήταν φιλειρηνική χώρα και θα απέφευγε με αυτό το τέχνασμα, της αμερικανοποίησής του, το ενδεχόμενο πίεσής του για την ανάμειξη στην κατασκευή ατομικής βόμβας. Οι Αμερικανοί δέχτηκαν πρόθυμα πολύ, αλλά κρυφά, τον Οπενχάιμερ ως Αμερικανό πολίτη.

Ωστόσο, ήρθε η στιγμή που και η ίδια η Αμερική αποφάσισε να κατασκευάσει την ατομική βόμβα και να χρησιμοποιήσει τον Οπενχάιμερ για την υλοποίηση του σχεδίου αυτού. Ο ίδιος απέκρουε σταθερά και έντονα αυτές τις ενέργειες, αλλά ματαίως. Μετά την καταστροφή των ιαπωνικών πόλεων (Χιροσίμα και Ναγκασάκι) από ατομική βόμβα, ίδρυσε την «Παγκόσμια Ακαδημία Τέχνης και Επιστήμης», στην οποία ζήτησε να γίνουν μέλη όλοι οι άνθρωποι του κόσμου που θα αποκήρυτταν κάθε χρήση της ατομικής ενέργειας για την ανθρωπότητα και η οποία θα απαγόρευε τη διάδοση πυρηνικών όπλων. Η πράξη του αυτή συνιστά επαρκή απόδειξη της αποδοκιμασίας εκ μέρους του αυτού του είδους δράσης, αλλά και των τύψεων συνείδησης από τις οποίες κατετρύχετο ο ίδιος. Μάλιστα για τον ίδιο σκοπό, ο Οπενχάιμερ διατύπωσε ένα κείμενο συστράτευσης και κάλεσε όλο τον κόσμο να το υπογράψει.

Δυστυχώς, η εν συνεχεία στάση της ανθρωπότητας υπήρξε περισσότερο απογοητευτική. Η αρπακτικότητα που σταθερά επικρατεί στον κόσμο και μάλιστα σε συνδυασμό με κάθε είδους βία δεν μπόρεσαν να βοηθήσουν στα σχέδια και τις βαθύτατες προσπάθειες του μεγάλου αυτού άνδρα. Οι διαθέσεις που επικρατούν στη γη ολοένα και χειροτερεύουν και καθιστούν σήμερα τον πλανήτη μας ένα εγκληματικό φρενοκομείο, όπως και το είχα προβλέψει προσωπικά προ αρκετών ετών

Βλέποντας και ο Οπενχάιμερ αυτή την τάση, το πόσο δηλαδή οι άνθρωποι ήταν διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν την ατομική ενέργεια για πάσα χρήση και σκοπό ακόμα και μετά τα θλιβερά συμβάντα στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, έπεσε σε βαριά μελαγχολία και απογοήτευση. Συγχρόνως μάλιστα, δυσκολευόταν να αντέξει την ανάμειξή του και τη φήμη που τον ακολουθούσε ως πατέρα και υποστηρικτή της ατομικής βόμβας με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε αυτοκτονία. 

Δυστυχώς ούτε οι ίδιοι οι Ιάπωνες δεν κατάφεραν να ακολουθήσουν τις θέσεις του Οπενχάιμερ. Εκείνο που φαίνεται απίστευτο αλλά είναι αληθινό είναι ότι παρόλο που είχαν υποστεί τέτοια συμφορά στο έδαφός τους, έφθασαν στο σημείο να χρησιμοποιήσουν την ατομική ενέργεια για την κατασκευή εμπορικών προϊόντων με συνέπεια το ατύχημα στη Φουκουσίμα.

Εκ των υστέρων βέβαια, ο Οπενχάιμερ, ο μεγάλος αυτός άνθρωπος επιστήμονας και ανθρωπιστής αναγνωρίστηκε για την ειλικρίνειά του και δικαιώθηκε από τον κόσμο όλο. Οφείλουμε όλοι να δραστηριοποιηθούμε, υπενθυμίζοντας την πρόσκλησή του προς όλο τον κόσμο να αποκηρύξει τη χρήση της ατομικής ενέργειας εις βάρος της ανθρωπότητας.”

Αθήνα, 24 Αυγούστου 2017

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ στις 31.08.2017